POLIN

Majer Kirszenblat, Barbara Kirshenblatt-Gimblett, Nazywali mnie Niesforny Majer. Żydowskie dzieciństwo w Polsce przed Zagładą, wspomnienia malowane , POLIN: Warszawa 2023 Wydanie oryginalne: Mayer Kirshenblatt, Barbara Kirshenblatt-Gimblett, They Called Me Mayer July. Painted Memories of a Jewish Childhood in Poland before the Holocaust , University of California Press: Berkley 2007 To niezwykłe dzieło, intymne, pełne humoru i odświeżająco szczere, jest wyjątkowym zapisem – zarówno słowami, jak i obrazami – żydowskiego życia w polskim miasteczku przed II wojną światową, widzianego oczami dociekliwego chłopca. Majer Kirszanblat, który urodził się w 1916 roku i wyjechał z Polski do Kanady w 1934 roku, nauczył się malować w wieku 73 lat. Od tego czasu jego misją stało się utrwalenie świata swojego dzieciństwa w żywych kolorach, „aby przyszłe pokolenia wiedziały więcej o tym, jak Żydzi żyli niż jak umierali”. Ten tom prezentuje jego barwne obrazy splecione ze wspaniałą narracją stworzoną z wywiadów i rozmów, które przez ponad czterdzieści lat prowadziła z autorem jego córka, Barbara Kirshenblatt-Gimblett. Razem, ojciec i córka, wciągają czytelników w zaginiony świat – wędrujemy ulicami i podwórkami Opatowa, jesteśmy świadkami szczegółów codziennego życia i spotykamy tych, którzy tam mieszkali i pracowali: ciężarną garbuskę, która stała pod ślubnym baldachimem na kilka godzin przed porodem; nauczyciela przyłapanego w łóżku z żoną bębniarza; syna szewca, który przez całe życie ubierał się w białą piżamę, by oszukać anioła śmierci; trupa, który został ogolony; oraz parę, która zorganizowała „czarne wesele” na cmentarzu podczas epidemii cholery. Ta poruszająca współpraca – unikalne połączenie wspomnień, historii mówionej i interpretacji artystycznej – jest jednocześnie pracą miłości, hołdem dla wyjątkowej wyobraźni i genialnym portretem życia w sztetlu Opatów. Publikacja zapowiada wystawę „(Po)żydowskie... Sztetl Opatów oczami Majera Kirszenblata”, której otwarcie w Muzeum POLIN zaplanowane jest na 17 maja 2024 r. i która skonfrontuje codzienność sztetla ukazaną na obrazach z tym, co zmieniło się w Opatowie od czasów Majera.

Pinchas Gutter miał jedenaście lat, kiedy w 1943 roku wraz z rodzicami i siostrą bliźniaczką trafił do obozu na Majdanku. Jego rodzina została zamordowana a on sam został wywieziony do obozów pracy przymusowej w Skarżysku- Kamiennej i Częstochowie, a następnie do obozów koncentracyjnych w Buchenwaldzie i Colditz w III Rzeszy. Z tego ostatniego miejsca został wysłany w marszu śmierci do getta Theresienstadt, gdzie w maju 1945 roku wyzwoliła go Armia Czerwona.

To historia mierzenia się z drastycznymi doświadczeniami, próba przepracowania ich i zrozumienia wpływu, jaki na niego wywarły. Droga, jaką czytelnik przebywa wraz z autorem to emocjonalna podróż, której odbycie staje się warunkiem koniecznym do poznania samego siebie.